Bij aanvang van het begrotingsjaar 2020 hebben we ambities uitgesproken op meerdere gebieden. We voorspelden een druk politiek jaar. Dat is het zeer zeker geworden. Er zijn vele voorstellen aan de gemeenteraad voorgelegd en veel besluiten genomen.
Zonder ook maar één voorstel tekort te doen, noemen we hier als voorbeelden de omgevingsvisie 2040, nieuwe agenda’s voor economie en mobiliteit en een integraal huisvestingsplan voor alle schoolgebouwen in Hilversum. Maar uiteraard ook besluiten om de gevolgen van de coronacrisis aan te pakken. We hebben stappen gezet op het gebied van duurzaamheid, voor het stationsgebied, in 1221 en op de transities in het sociaal domein.
In de programmabegroting 2020 noemden wij een de top 10 thema’s die naar onze verwachting in het politieke jaar 2020 zouden komen bovendrijven. We beschrijven kort de stand van zaken van die thema’s. Een verdere toelichting met financiële onderbouwing treft u in de verschillende programma’s aan.
1. Het op stoom brengen van de energietransitie
In 2020 zijn stappen gezet op het gebied van duurzaamheid en milieubeheer. De Regionale Energie Strategie (RES) is behandeld in de raad en deze zal in 2021 worden vastgesteld.
Op het gebied van klimaatneutrale organisatie zijn er twee opgaves: de verduurzaming van het Raadhuis en de verduurzaming van de Gemeentewerf. De raad heeft eind januari 2020 voor beide het groene licht gegeven. De uitvoering van de verduurzaming van de Gemeentewerf is grotendeels in 2020 uitgevoerd en wordt in 2021 afgerond en is daarmee op koers. Voor het Raadhuis geldt dat de oplossing met zonnepanelen door nieuwe regelgeving niet meer was te realiseren. Er zijn alternatieve scenario’s ontwikkeld en aan de raadscommissie van 18 november 2020 voorgelegd, waarbij de commissie haar voorkeur heeft uitgesproken om in het resterende gasverbruik te voorzien door de inkoop van biogas. De gemeentelijke bedrijfsvoering is daarmee per 2022 CO2-neutraal.
In 2020 is het Watermanagementplan door de raad vastgesteld en aansluitend in uitvoering genomen. Een belangrijk onderdeel in dit plan is klimaatadaptie. Hiervoor worden onder meer maatregelen ter bestrijding van wateroverlast getroffen, zowel gericht op de middellange alsook de lange termijn.
In 2020 is het subsidieprogramma Aardgasvrije wijken van het Rijk toegekend om in het noordelijke deel van de Hilversumse Meent aan de slag te gaan met het aardgasvrij maken van de wijk.
2. Slim omgaan met de toenemende druk op de binnenstedelijk ruimte
Op het gebied van bestemmingsplannen is veel werk verzet. Voor het postcodegebied 1221 is gestart met het opstellen van een bestemmingsplan, als tussenproduct naar het omgevingsplan. In het najaar van 2020 is door de raad het bestemmingsplan met beeldkwaliteitsplan voor het Stationsgebied vastgesteld. Het Masterplan voor de doorontwikkeling van het Arenapark is in juli 2020 vastgesteld. Voor Crailo is een bestemmingsplan opgesteld dat inmiddels in procedure is gebracht.
Tot maart 2020 heeft de gemeente actief uitvoering gegeven aan het plan van aanpak omgevingsvisie, bijvoorbeeld door het in beeld brengen van relevante trends en ontwikkelingen en verkennende gesprekken in alle wijken. Tegelijk heeft het college in 2020 gewerkt aan het positioneren van de grote gebiedsontwikkelingen in Hilversum in bovenregionaal verband. College en raad hebben uitgesproken het vervolggesprek over de toekomstige stedelijke ontwikkeling te willen voeren in het kader van de omgevingsvisie. Een intensieve betrokkenheid van de samenleving is de basis voor het plan van aanpak.
Ook in het bijzondere jaar 2020 is geïnvesteerd om de relatie met inwoners, bedrijven en instellingen te versterken. Zo hebben in het kader van de mobiliteitsvisie 125 participanten deelgenomen aan een digitale workshop. Ook hebben we in het kader van de mobiliteitsvisie een enquête uitgezet die door 1.800 Hilversummers is ingevuld
Ondanks de coronapandemie zijn in 2020 bijna alle activiteiten uitgevoerd die gepland stonden voor de verbetering van de bereikbaarheid van Hilversum, het vergroten van de verkeersveiligheid, het verbeteren van de doorstroming van het verkeer en de bereikbaarheid van het centrum. De gemeente stimuleert het fietsgebruik en het gebruik van openbaar vervoer.
In 2020 heeft de provincie Noord-Holland verder gewerkt door aan grote werkzaamheden inzake HOV in ’t Gooi. Vorderingen zijn gemaakt voor de onderdoorgang Oosterengweg, de busbaan en de natuurbrug en het verder uitvoeren van de gekozen variant uit de besluitvorming (eind 2019) voor de verkeerssituatie bij de Kleine Spoorbomen.
Het college laat met de introductie van de Teller van Heller zien, wat de actuele stand van zaken is op weg naar de geplande 1.000 woningen voor een- en tweepersoonshuishoudens. De teller laat zien dat naar verwachting de ambitie van 1.000 woningen ruimschoots zal worden gehaald.
3. Hoe creëren organisaties in Hilversum steeds meer levendigheid in de stad?
In 2020 zijn veel evenementen met inachtneming van de coronamaatregelen toch doorgegaan. De Dutch Media Week is bijvoorbeeld online doorgegaan, wat de profilering van Hilversum heeft bevorderd. Samen met Hilversum Marketing is er gekeken binnen welke mogelijkheden evenementen doorgang konden vinden. Voorbeelden van deze evenementen waren Summer in the City en de Kwekerij in het stationsgebied. Binnen de beperkingen van de coronamaatregelen zijn deze succesvol verlopen. Ook is in september een evenement georganiseerd in samenwerking met het Bierfestival.
De inwoners van Hilversum hebben in 2020 veel in de eigen omgeving kunnen recreëren en sporten op eigen gelegenheid. Door Corona was het extra belangrijk dat het uitgebreide aantal buurtsportcoaches werd ingezet om Hilversummers in beweging te krijgen en te houden.
Op basis van de voorgelegde opties heeft de raad in februari 2020 besloten om voor zwembad de Lieberg de voorkeurslocatie op het Arenapark verder uit te gaan werken. De inpassing zal binnen het in 2021 op te stellen stedenbouwkundigplan onderzocht worden.
Vanuit het sportakkoord zijn sportclubs samenwerkingen aangegaan voor het gezamenlijk gebruik van accommodaties tussen de georganiseerde sport en de commerciële sport.
4. Helpt de beweging naar de buurt inwoners aan betere en snellere zorg en meer welzijn?
In 2020 is het gelukt om een grote stap te zitten in de beweging van zorg naar welzijn in de buurt. “Begeleiding in de wijk” is uitgebreid. Bij “Begeleiding in de wijk” staat de vraag van de inwoner centraal die integraal in de wijk wordt opgepakt. In totaal hebben Versa, MEE, Kwintes en Sherpa tot 1 januari 2021 474 meldingen opgepakt. Er is een goede basis gelegd voor samenwerking van professionals in de wijk.
Veel buurtnetwerken zijn in tact gebleven en hebben hun werk digitaal of met inachtneming van de coronamaatregelen doorgezet, in samenwerking met de gemeente Hilversum. Door de coronapandemie zijn er ook nieuwe netwerken en initiatieven ontstaan.
In 2020 is het actieplan eenzaamheid vastgesteld. Hier is een communicatieplan uit voortgekomen dat in oktober is gestart. Ook is het suïcide preventieplan opgesteld waarin een signaleringsfunctie is opgenomen. In de uitvoering zijn het actieplan eenzaamheid en het suïcide preventieplan aan elkaar gekoppeld.
5. Hoe verbeteren we het verdienvermogen van onze stad en krijgen we zoveel mogelijk mensen aan het werk?
In 2020 is een begin gemaakt met het opstellen van een economisch perspectief. In 2021 zal dat verder zijn beslag hebben. Vanuit het sociaal plein is een grote inspanning verricht om mensen aan het werken te helpen en te houden. Door de uitvoering van allerlei landelijke en lokale regelingen is geprobeerd te voorkomen dat inwoners van Hilversum hun baan verliezen.
Door de samenwerkingsagenda met het MBO is de basis gelegd voor een aantal mooie resultaten. Zo gaat in september 2021 in samenwerking met de Hogeschool Utrecht de nieuwe opleiding “Digitale techniek & Media” van start. De samenwerking met bedrijven op en rond het Media Park is geïntensiveerd. Bovendien werken we aan Starters studies, een onderwijsvorm waarin studenten die dat nodig hebben meer maatwerk krijgen, bijvoorbeeld op het gebied van taal.
Afgelopen jaar zijn goede gesprekken gevoerd met de nieuwe eigenaren van het Mediapark voor een constructieve samenwerking. Op het Mediapark worden de eerste stappen gezet om een bruisende media campus te realiseren. Het faciliteren van de Hogeschool van Amsterdam naar het Mediapark is een mijlpaal geweest in 2020.
De inzet van het college was er opgericht om de gevolgen van de coronapandemie zoveel mogelijk te beperken en de kansen op de arbeidsmarkt voor de werkzoekende inwoners te vergroten. De maatregelen uit ‘Werken aan Werk’ en ‘Perspectief op Werk’ zijn aangepast aan de nieuwe werkelijkheid.
Vanwege de Coronacrisis heeft de gemeente er een extra taak bij gekregen op het gebied van inkomensondersteuning. Voor ondernemers die door de lockdown minder of geen inkomsten meer hadden, heeft het Rijk de TOZO (Tijdelijke overbruggingsregeling zelfstandig ondernemers) in het leven geroepen. De regeling is landelijk opgezet, maar wordt lokaal uitgevoerd. Hilversum voert deze regeling uit voor de gehele regio. De TOZO is een aantal keer verlengd, omdat ook de lockdown nog steeds in veel sectoren van kracht is. TOZO 4 loopt nog tot juli 2021.
6. Zicht op de onderwereld voor een veiliger stad.
In het kader van ondermijning zijn in 2020 twaalf drugspanden gesloten. Dit is dubbel zoveel ten opzichte van 2019. Daarnaast is door de inzet van het cluster ondermijning meer inzicht verkregen in het ondermijningsbeeld in Hilversum, waarop verder wordt ingezet.
De integrale jeugdaanpak is nog steviger neergezet en daar waar jeugdgroepen ontstaan, vindt snel afstemming met de ketenpartners plaats. Het aantal meldingen van jeugdoverlast is toegenomen. Dit kan worden toegeschreven aan het gegeven dat veel mensen thuis werken en faciliteiten voor de jeugd juist zijn afgenomen door de corona gerelateerde maatregelen.
7. Mee met de ontwikkelingen van digitalisering en dataficering voor betere dienstverlening.
Ter verbetering van onze producten is de gemeentelijke website aangepast zodat ook inwoners met een visuele beperking de website goed kunnen gebruiken. Binnen een aantal domeinen en werkvelden is de technische aansluiting bij MijnOverheid.nl gerealiseerd. De Meldingen Openbare Ruimte kunnen nu ook via een e-formulier gedaan worden. Tot slot heeft in december 2020 de succesvolle implementatie plaatsgevonden van een nieuw burgerzakensysteem, waardoor de burger een vernieuwd portaal heeft voor de aanvragen van burgerzakenproducten.
8. Democratische legitimatie, kosten, effectiviteit en ‘ good governance’ bij samenwerkingsvormen.
In 2020 is regionaal de discussie gevoerd aan de hand van het rapport van de commissie Mol over de rol van de raden in de regionale besluitvorming. Dit heeft tot aanbevelingen geleid aan het Algemeen Bestuur van de Regio Gooi en Vechtstreek. Ook is in 2020 de discussie opgestart over de kosten van de regionale samenwerking.
Binnen de MRA is eind 2020 een traject gestart om te komen tot een betere governance. Dit zal in 2021 zijn beslag krijgen.
Ook is gestart met een visie op samenwerking en governance binnen de gemeente Hilversum zelf.
9. Vastgoed, grondbeleid en huisvestingskosten
De belangrijkste gebeurtenis binnen dit speerpunt is de overdracht van de gronden aan GEM Crailo BV ten behoeve van het plangebied Crailo eind december 2020.
In 2020 is het stedenbouwkundig plan voor het toekomstig buurtschap Crailo uitgewerkt tot bestemmingsplan. Definitieve besluitvorming door de raad vindt plaats in juli 2021. In 2020 zijn de koopovereenkomsten gesloten voor de laatste zeven kavels in het gebied Anna’s Hoeve.
In 2020 heeft de gemeenteraad het Integraal Huisvestingsplan Onderwijs 2020-2035 (IHP) vastgesteld. Daarmee is in coproductie met de schoolbesturen een complex traject afgerond.
10. De impact van de ongewisse Rijksmiddelen.
Ook in 2020 lieten de inkomsten vanuit de algemene uitkering zich weer moeilijk voorspellen. Dat geldt niet alleen voor het accres maar ook voor de budgetten die het Rijk beschikbaar stelt voor bijvoorbeeld de uitvoering van de jeugdzorg. Vooruitlopend op duidelijk vanuit het Rijk zijn in 2020 dan ook de ramingen van de inkomsten voor de budgetten voor WMO en jeugd verhoogd. In 2021 verwachten we daar meer duidelijkheid over de krijgen.
Ook de door het Rijk eerder aangekondigde herverdeling van het gemeentefonds, inclusief het sociaal domein, is nog niet definitief. Werd deze aanvankelijk aangekondigd voor 2021 is er nu geen datum voor bekend. De onderzoeken lopen op dit moment en de besluitvorming is aan het nieuw te vormen kabinet. In toenemende mate wordt er ook rekening mee gehouden dat deze herverdeling een tijdelijke verbetering is, die zal worden gevolgd door een fundamentelere discussie over de toekomst van de financiële verhoudingen. Veel gemeenten in Nederland stellen zich op het standpunt dat het huidige stelsel zich niet meer goed verhoudt tot de maatschappelijke opgaven. Hilversum is er daar een van.
