Lokale heffingen

De paragraaf lokale heffingen betreft zowel heffingen waarvan de bestedingen gebonden zijn (afvalstoffenheffing en rioolheffing) als heffingen waarvan de bestedingen ongebonden zijn (onroerendezaakbelastingen, precario- en hondenbelasting).

Gebonden heffingen en wijziging van het Besluit Begroting en Verantwoording.
De wijziging van het Besluit Begroting en Verantwoording heeft -met ingang van de begroting 2017- nieuwe eisen gesteld aan de inzichtelijkheid van de begroting met betrekking tot de kosten die in de tarieven worden meegenomen. In de onderbouwing van de kosten moet onder meer zichtbaar worden gemaakt wat er aan overhead en BTW in deze tarieven zit en welke verdeelsleutel de gemeente hanteert met betrekking tot overhead. Ook de nieuwe regels voor de berekening van de interne gemeentelijke rekenrente zijn van invloed op de tarieven. Ook voor de jaarrekening 2020 voldoet de inrichting van deze paragraaf aan de nieuwe eisen.

In deze paragraaf wordt achtereenvolgens ingegaan op:

• het gevoerde tarievenbeleid ten aanzien van de belangrijkste lokale heffingen;
• een overzicht van de totale baten uit belastingen, tarieven en leges;
• een overzicht van de lokale lastendruk in de periode 2018 tot en met 2020;
• het kwijtscheldingsbeleid;
• de landelijke en regionale woonlastenvergelijking.

De tarieven 2020 van de voor de woonlasten belangrijkste heffingen zijn conform de besluitvorming van de gemeenteraad in november 2019 ten opzichte van de tarieven 2019 als volgt aangepast:

De onroerendezaakbelastingen
De verhoging van de tarieven voor de onroerendezaakbelastingen was gebaseerd op de voor het jaar 2020 geraamde inflatie van 1,6% voor zowel het tarief woningen als de tarieven niet-woningen. De systematiek is dat wat een eigenaar of gebruiker met een gemiddelde waarde (woning of niet-woning) betaald het volgende jaar met maximaal de inflatie mag stijgen.

De rioolheffing
Voor de rioolheffing geldt dat de tarieven maximaal 100% kostendekkend mogen zijn. Voor 2020 was er gekozen om 98% van de begrote kosten door te belasten via de heffing of door een onttrekking aan de egalisatievoorziening. De resterende 2% van de begrote kosten komt ten laste van de algemene middelen. Indien bij de jaarrekening de lasten lager of hoger uitvallen dan begroot is het uitgangspunt dat dit terugvloeit naar de burger door een lagere of hogere onttrekking aan de egalisatievoorziening.

De opbrengsten voor rioolheffing zijn hoger uitgevallen dan begroot. Dit komt doordat achterstanden in geblokkeerde objecten zijn weggewerkt en er bestandscontroles op de volledigheid van de in de heffing te betrekken objecten zijn uitgevoerd (o.a. op vrijstellingen en leegstand). De uitgevoerde controles hebben er in geresulteerd dat we circa 150 objecten meer in de heffingen hebben betrokken dan waarmee in de begroting rekening is gehouden. Meerjarig heeft dit een gering positief effect op de baten van rioolheffing (kleiner dan € 50.000). Ook de inkomsten op het taakveld ligt iets hoger dan geraamd.

In de primaire begroting was een onttrekking van € 570.000 aan de egalisatievoorziening geraamd.
Bij de 2e Tussenrapportage is deze gewijzigd door een extra onttrekking van € 26.000 als gevolg van een nadeel op de kapitaallasten (rente en afschrijving). In de realisatie is de onttrekking aan de egalisatievoorziening uiteindelijk € 273.000 lager dan de gewijzigde begroting.
De lagere onttrekking is het resultaat van de eerder vermelde hogere opbrengsten van € 299.000 en hogere kosten als gevolg van bijna een verdubbeling van oninbare vorderingen, hogere kwijtscheldingen en overhead. Een ander belangrijke oorzaak zijn de hogere loonkosten. Daarnaast zijn per abuis de kosten van straatreiniging dubbel in de raming meegenomen; deze kosten worden nu onder kosten exploitatie verantwoord.

De afvalstoffenheffing
Ook voor de afvalstoffenheffing geldt dat de tarieven maximaal 100% kostendekkend mogen zijn.
Voor 2020 was er gekozen om 98% van de begrote kosten door te belasten via de heffing of door een onttrekking aan de egalisatiereserve. De resterende 2% van de begrote kosten komt ten laste van de algemene middelen. Indien bij de jaarrekening de lasten lager of hoger uitvallen dan begroot is het uitgangspunt dat dit terugvloeit naar de burger door een lagere of hogere onttrekking aan de egalisatiereserve.

De totale opbrengsten zijn hoger dan begroot en overtreffen de hogere kosten dan geraamd. De meeropbrengst is het gevolg van volume toename van het aantal aansluitingen en uitgevoerde bestandscontroles. De hogere kosten zijn het resultaat van een toename in oninbare vorderingen en kwijtscheldingen mede als gevolg van de pandemie. Door extra inzet op het wegwerken van achterstanden in de behandeling van belastingdebiteuren zijn de kosten voor heffing en inning gestegen.
De meeropbrengsten van € 54.000 komen ten gunste van de egalisatiereserve. Hiermee kunnen schommelingen in de baten en lasten worden opgevangen.

Marktgelden
Voor het belastingjaar 2020 zijn de tarieven hetzelfde gebleven als de tarieven 2019. Met de marktcommissie (en ook de raadscommissie) is destijds gesproken over de toerekening van kosten. Dit heeft toen geleid tot een genuanceerdere kostenopstelling waarover ook consensus is bereikt met de marktcommissie.

Havengelden
De havengelden bestaan uit liggelden van woonboten en kadegelden voor vracht- en recreatievaart. Het overgrote deel is afkomstig van woonschepen. Kostendekkende tarieven zijn niet haalbaar. De gemeentelijke tarieven zijn nu al vergelijkbaar of hoger dan de commerciële tarieven van de particuliere havens in de omgeving. Daarnaast bieden particuliere havens meer faciliteiten en toezicht.

OZB
De opbrengsten zijn hoger uitgevallen dan begroot. Dit komt doordat de achterstanden in geblokkeerde objecten en taxaties zijn weggewerkt. De achterstanden op oude belastingenjaren zijn hiermee nagenoeg weggewerkt. Voor het belastingjaar 2020 is de verwachting dat er nog voor circa € 75.000 aan OZB wordt opgelegd. Hiervoor wordt een balanspost opgenomen.

Toelichting Covid-19
De corona-crisis heeft een grote impact op het openbare leven in Hilversum. In 2020 zijn een aantal maatregelen genomen om particulieren en ondernemers te ondersteunen. De precariobelasting is niet geheven voor de tarieven voor terrassen, luifels, reclameborden en vaste standplaatsen. Ook zijn belastingen uit de leges- en marktgelden verordeningen in bepaalde gevallen niet in rekening gebracht.

Hieronder is weergegeven hoe de lokale lastendruk zich van 2018 tot en met 2020 heeft ontwikkeld.

De peildatum van de woningwaarde is telkens de waarde per 1 januari van het voorafgaande jaar. Dit betekent voor de in de tabel opgenomen jaren:

De gemiddelde waardestijging van een woning voor het belastingjaar 2020 is 7,8%. Bij het vaststellen van de tarieven is uitgegaan van een verwachte stijging van 7%. De waardeontwikkeling is daarmee 0,8% hoger. De tarieven zijn berekend in augustus 2019. Op dat moment was de herwaardering voor het belastingjaar 2020 nog niet volledig afgerond. Hierdoor kunnen verschillen ontstaan in de uiteindelijke waardeontwikkeling. De hogere waardeontwikkeling heeft een positief effect op de baten OZB.

Het COELO (Centrum voor Onderzoek van de Economie van de Lagere Overheden) van de Rijksuniversiteit van Groningen vergelijken onder meer de lokale lasten. Het COELO brengt hierover jaarlijks de ‘Atlas van lokale lasten’ uit met daarin informatie over alle gemeenten in Nederland.

COELO houdt bij het berekenen van de gemiddelde WOZ-waarde geen rekening met de verlaging van de WOZ-waarden door bezwaar of beroep. Hierdoor kan het door de gemeente gepresenteerde bedrag aan gemiddelde woonlasten afwijken van de door COELO gepresenteerde bedragen. Hilversum presenteerde voor 2020 een bedrag aan gemiddelde woonlasten van € 781. COELO kwam voor Hilversum uit op een bedrag van € 784 in 2020.

Het overzicht van de gemeenten (nummer 1 heeft de laagste gemiddelde woonlasten) voor een meerpersoonshuishouden met daarin opgenomen de positie van gemeente Hilversum, ziet er als volgt uit.

Veel gemeenten staan (evenals Hilversum) in de rangorde rond het gemiddelde geconcentreerd. Kleine wijzigingen in de woonlasten (van minder dan 10 %) leiden hierdoor al tot een grote verschuiving in de rangorde.

In onderstaande tabellen is een overzicht weergegeven van de woonlasten binnen de provincie Noord-Holland, van regio gemeenten en gemeenten met een vergelijkbare omvang. De doorgetrokken rode lijn geeft in beide onderdelen het landelijk gemiddelde weer, de gestippelde rode lijn het provinciale gemiddelde. Hilversum is terug te vinden rond het gemiddelde.